خىتاينىڭ ئاتالمىش «ئىسلام دىنى جەمئىيىتى»نىڭ بەلگىسىنى ئالماشتۇرۇشى دىققەت قوزغىدى

خىتاي ئىسلام دىنى ۋە مۇسۇلمانلارغا قارشى ئىجرا قىلىۋاتقان تېررور سىياسىتىنى داۋاملىق كۈچەيتىۋاتقان بولۇپ، يېقىندا ئاتالمىش «خىتاي ئىسلام دىنى جەمئىيىتى»نىڭ بەلگىسىنى ئۆزگەرتىشى دىققەت قوزغىدى.

خوڭكوڭ تاراتقۇلىرىنىڭ 10-مارت خەۋەر قىلىشىچە، خىتاينىڭ ئالدىنقى كۈنلەردە ئاخىرلاشقان «ئىككى يىغىن» مەزگىلىدە خىتاي ئىسلام دىنى جەمئىيىتىنىڭ ئۈندىدار ئاممىۋى سۇپىسىنىڭ بەلگىسى (لوگوسى) ئۆزگەرتىۋېتىلگەن. ئاتالمىش «ئىسلام دىنى جەمئىيىتى»نىڭ ئىلگىرىكى بەلگىسى يېشىل رەڭلىك، مەسچىتنىڭ رەسىمى قويۇلغان بولۇپ، قارىماققا دىنىي پۇرىقى كۈچلۈك ئىكەن. يېڭى بەلگە بولسا كۆك رەڭگە ئۆزگەرتىلگەن بولۇپ، دىنىي تۈس يوقىتىلغان. ئۇندىن باشقا ئەسلىدىكى ئىنگلىزچە خەتلەر ئېلىپ تاشلىنىپ، پەقەت خىتايچە خەتلەر قالدۇرۇپ قويۇلغان.

خەۋەر قىلىنىشىچە، خىتاي دىننى خىتايچىلاشتۇرۇش تېررور سىياسىتىنى كۈچەپ ئىجرا قىلىشقا باشلىغان بولۇپ، خۇسۇسەن ئىسلام دىنىنى خىتايچىلاشتۇرۇش سىياسىتىنى ئەڭ مۇھىم ۋەزىپە ھېسابلىغان. يېقىنقى يىللاردا خىتاي «ھالال ئۇقۇمىنىڭ كېڭەيتىلىشىنى توسۇش، مەسچىتلەرنىڭ قۇرۇلۇش ئۇسلۇبىدىكى ئەرەبلىشىش مەسىلىسىگە قارشى تۇرۇش» باھانىسى بىلەن، دىنىي بىناكارلىقلاردا خىتايچە پۇراق ئەكس ئەتتۈرۈشنى تەلەپ قىلغان بولۇپ، چېقىلماي قالغان مەسچىتلەرنىڭ قۇببىلىرىنى، مۇنارلىرىنى خىتايچە ئۇسلۇبقا ئۆزگەرتىشكە مەجبۇرلىغان.

ئاتالمىش «خىتاي مۇسۇلمانلىرى» ژۇرنىلىنىڭ بىر ماقالىسىدە 2020-يىلى 6-ئايدا خىتاي ئىسلام دىنى جەمئىيىتىنىڭ ئىسلام دىنى ساھەسى، ئاكادېمىك ساھە ۋە ئەرەب تىلى ساھەسىدىكى داڭلىق مۇتەخەسسىس ۋە ئالىملاردىن بىر گۇرۇپپا تەشكىللىگەنلىكى، مەزكۇر گۇرۇپپا «قۇرئان كەرىم»نى خىتاي كومپارتىيەسىنىڭ ئىدېئولوگىيەسىگە ماسلاشتۇرغان ھالدا تەرجىمە قىلىش ۋە شەرھلەش خىزمىتىنى باشلىغانلىقى، تۆت يىلدىن ئارتۇق ۋاقىت سەرپ قىلىپ مۇھىم نەتىجىگە ئېرىشكەنلىكى، «قۇرئان كەرىم تاللانمىلىرى ۋە ئاددىي شەرھلەر»نىڭ 2024-يىلى 9-ئايدا سودا نەشرىياتى تەرىپىدىن رەسمىي نەشر قىلىنغانلىقى قەيت قىلىنغان.

خىتاي ئىسلام دىنى جەمئىيىتى بۇلتۇر 10-ئايدا «قۇرئان كەرىم تاللانمىلىرى ۋە ئاددىي شەرھلەر» (خىتايچە نۇسخا) نى نەشر قىلىش مۇزاكىرە يىغىنى ئۆتكۈزگەن. يىغىندا مەزكۇر كىتاب خىتاينىڭ ئىسلام دىنىنى خىتايچىلاشتۇرۇش سىياسىتىنىڭ مۇھىم نەتىجىسى، دەپ دەۋا قىلىنغان.

مەزكۇر يىغىندا يەنە ئىسلام دىنى خادىملىرىنى تەربىيەلەشنى كۈچەيتىش، مەزكۇر كىتابنىڭ مەزمۇنىنى ئۆگىتىش، ئىسلام دىنىي مەكتەپلىرىدە بېكىتىلگەن دەرسلىك قىلىش كېرەكلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلغان.

خەۋەردە قەيت قىلىنىشىچە، نىڭشيا قاتارلىق بەزى جايلاردا بۇرۇن نەشر قىلىنغان «قۇرئان كەرىم» تەرجىمىلىرى يىغىۋېلىنغان بولۇپ، بۇنىڭ بىلەن بىرگە مەزمۇن ۋە شەرھلىرى بۇرمىلانغان «ئاددىي شەرھلەر» تارقىتىلغان.

مەلۇم بولۇشىچە، بۇلتۇر 12-ئايدا يۈننەن ئۆلكىسى يۈشى ناھىيەسى داچىڭ مەسچىتىنىڭ ئىمامى ما چۈنگۇاڭ ۋە ئۇنىڭ ئوغلى ما يۈۋېي كونا نۇسخىدىكى «قۇرئان كەرىم» تەرجىمىسىنى دەرس قىلغانلىقى ئۈچۈن، قانۇنسىز دىنىي تەلىم بېرىش جىنايىتى بىلەن ئەيىبلىنىپ ساقچىلار تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلگەن. خىتاينىڭ بۇ قىلمىشى نۇرغۇنلىغان مۇسۇلمانلارنىڭ نارازىلىق بىلدۈرۈشىگە سەۋەب بولغان.

تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ