ئامېرىكا ئۇيغۇرلارنى خىتايغا قايتۇرۇشقا چېتىشلىق ئەمەلدارلارغا ۋىزا چەكلىمىسى قويدى

ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ماركو رۇبىيو 14-مارت تايلاندنى ئۆز ئىچىگە ئالغان دۆلەتلەرنىڭ ئۇيغۇرلارنى ۋە باشقا مىللەتلەرنى خىتايغا مەجبۇرىي قايتۇرۇشتا جاۋابكارلىقى بار ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىغا ۋىزا چەكلىمىسى قويۇش ھەققىدە قارار ئېلان قىلدى.

بۇ ھەقتىكى باياناتتا كۆرسىتىلىشىچە، بۇ چەكلىمە يېقىندا 40 ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرغان تايلاند بىلەنلا چەكلەنمەيدىغان بولۇپ، بەلكى ئۇيغۇرلارنى ۋە باشقا مىللەتلەرنى خىتايغا مەجبۇرىي قايتۇرۇشتا جاۋابكارلىقى بولغان ھازىرقى ۋە سابىق چەت ئەل ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىغا قارىتىلغان. بۇ ئامېرىكا ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارنى خىتايغا قايتۇرۇشتا مەسئۇلىيىتى بار چەت ئەل ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنى تۇنجى قېتىم جاۋابكارلىققا تارتىپ، ئۇلارغا ۋىزا چەكلىمىسى قويۇشى ھېسابلىنىدىكەن.

ماركو رۇبىيونىڭ 14-مارت ئېلان قىلغان يازما باياناتىدا: «بۈگۈن مەن يېڭى ۋىزا چەكلىمىسى سىياسىتىنى ئېلان قىلىمەن. بۇ چەكلىمە ئۇيغۇرلارنى ياكى خىتايدىن قوغدىنىشقا ئېھتىياجلىق بولغان باشقا مىللەتلەرنى مەجبۇرىي قايتۇرۇشتا مەسئۇلىيىتى بولغان ياكى شېرىك بولغان ھازىرقى ۋە سابىق چەت ئەل ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىغا قارىتىلغان. بىز خىتاينىڭ ھۆكۈمەتلەرگە بېسىم ئىشلىتىپ، ئۇيغۇرلارنى ياكى باشقا مىللەتلەرنى خىتايغا قايتۇرۇش ئۇرۇنۇشلىرىغا قارشى قەتئىي كۈرەش قىلىمىز. بۇ كىشىلەر (خىتايدا) قىيىن-قىستاق ۋە مەجبۇرىي يوقىتىۋېتىلىشكە ئۇچرىماقتا» دېيىلگەن.

ماركو رۇبىيو باياناتىدا چەكلىمە قارارىنىڭ دەرھال ئىجرا قىلىنىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپ: «مەن 27-فېۋرال 40 ئۇيغۇرنىڭ تايلاندتىن مەجبۇرىي قايتۇرۇلۇشىدا مەسئۇلىيىتى بار ياكى شېرىك بولغان ھازىرقى ۋە سابىق تايلاند ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىغا ۋىزا چەكلىمىسى قويۇش ئارقىلىق، بۇ سىياسەتنى دەرھال ئىجرا قىلىمەن» دېگەن.

باياناتتا يەنە: «بىز خىتاينىڭ ئۇزۇندىن بېرى ئۇيغۇرلارغا قارشى ئىجرا قىلىۋاتقان ئىرقىي قىرغىنچىلىقى ۋە ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەتلىرى سەۋەبلىك، دۇنيادىكى ھەر قايسى ھۆكۈمەتلەرنى ئۇيغۇر ۋە باشقا مىللەتلەرنى خىتايغا مەجبۇرىي قايتۇرماسلىققا چاقىرىمىز» دېيىلگەن.

تايلاند ھۆكۈمىتى 27-فېۋرال تايلاندتا تۇتۇپ تۇرۇلۇۋاتقان 40 ئۇيغۇرنى مەجبۇرىي خىتايغا قايتۇرغاندىن كېيىن، ماركو رۇبىيو يازما بايانات ئېلان قىلىپ، تايلاند ھۆكۈمىتىنىڭ ھەرىكىتىنى قاتتىق ئىبارىلەر بىلەن ئەيىبلەپ: «تايلاند ئۇزۇن مۇددەتلىك ئىتتىپاقدىشىمىز بولۇش سۈپىتى بىلەن، بۇ ھەرىكىتىدىن قاتتىق چۆچۈدۇق» دېگەنىدى.

ئەينى ۋاقىتتا تايلاند دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى ۋېچاياچاي 40 ئۇيغۇرنى خىتايغا قايتۇرۇش قارارىنى تايلاند تاشقى ئىشلار مىنىستىرى، ئەدلىيە مىنىستىرى ۋە ئۆزىنىڭ بىرلىكتە چىقارغانلىقىنى بىلدۈرگەنىدى.

تەييارلىغۇچى: ئى. ئۆتكۈر