خىتاي شەرقىي تۈركىستانغا ھەر يىلى 200 مىڭدىن ئارتۇق خىتاي ئاققۇننى يەرلەشتۈرۈشنى پىلانلىدى

خىتاي يېقىندا شەرقىي تۈركىستاندا «ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەرنى ئىشقا ئورۇنلىشىش، ئىگىلىك تىكلەشكە ئىلھاملاندۇرۇش ۋە يېتەكلەش» نامىدا 14 تۈرلۈك تەدبىرنى ئوتتۇرىغا چىقارغان بولۇپ، شەرقىي تۈركىستانغا ھەر يىلى 200 مىڭدىن ئارتۇق خىتاي ئاققۇننى يەرلەشتۈرۈشنى پىلانلىغان.

تەڭرىتاغ تورىنىڭ 4-مارت خەۋەر قىلىشىچە، يېقىندا ئاتالمىش «ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتىيە كومىتېتى تەشكىلات بۆلۈمى»، مائارىپ نازارىتى، ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت نازارىتى قاتارلىق 13 ئورۇن بىرلىكتە، ئاتالمىش «ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەرنى شىنجاڭدا قېلىپ، شىنجاڭغا قايتىپ كېلىپ، شىنجاڭغا كېلىپ ئىشقا ئورۇنلىشىش، ئىگىلىك تىكلەشكە ئىلھاملاندۇرۇش ۋە يېتەكلەش لايىھەسى»نى بېسىپ تارقاتقان.

خەۋەردە مەزكۇر خىتايلاشتۇرۇش پىلانىنى دەل جايىدا تەشۋىق قىلىشنى كۈچەيتىش، ئىش ئورنى بىلەن تەمىنلەشنى كېڭەيتىش قاتارلىق جەھەتلەردىن 14 تۈرلۈك تەدبىر ئوتتۇرىغا قويۇلغانلىقى، ئالاقىدار دائىرىلەردىن بۇ تەدبىرنى كۈچەپ تەشۋىق قىلىش تەلەپ قىلىنغانلىقى بىلدۈرۈلگەن.

خەۋەردە بۇ تەدبىرلەرنى ئۈنۈملۈك تەشۋىق قىلىش ئۈچۈن، تور ۋە تور سىرتىدىكى يوللاردىن پايدىلىنىپ، ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەر، ئاتالمىش «غەربىي قىسىم پىلانى پىدائىيلىرى» قاتارلىقلار ئاساسىدا، ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشقا دائىر سىياسەت ئۇچۇرلىرىنى دەل جايىغا يەتكۈزۈش، شەرقىي تۈركىستاندا «ئوقۇغۇچىلار ساياھىتى» پائالىيىتى ئۆتكۈزۈش، ئېتىبار سىياسىتى بىلەن تەمىنلەش، ئاتالمىش «شىنجاڭ 365 ئىختىساسلىقلار تورى» قاتارلىق ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش سۇپىسىغا تايىنىپ، خىتاي ئۆلكىلىرىدىن خىزمەتكە قوبۇل قىلىش، خىزمەتكە تەكلىپ قىلىشقا دائىر تۈرلۈك سىياسەت ئۇچۇرلىرىنى دەل جايىدا يوللاش، خىتاي ئۆلكىلىرىدىكى نۇقتىلىق شەھەرلەر ۋە ئالىي مەكتەپلەردە ئاتالمىش «شىنجاڭ ئىختىساسلىقلار خىزمىتى پونكىتى»نى قۇرۇپ، ئالاقىدار سىياسەتلەرنى تەشۋىق قىلىش، ئىش ئورنى تونۇشتۇرۇش، خىزمەتكە تەكلىپ قىلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان مۇلازىمەت بىلەن تەمىنلەش تەلەپ قىلىنغان.

مەزكۇر پىلاندا شەرقىي تۈركىستاندا ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەر ئۈچۈن ھەر يىلى 200 مىڭدىن ئارتۇق ئىش ئورنى كېڭەيتىلىدىغانلىقى، 5000 دىن ئارتۇق پىراكتىكا ئىش ئورنى توپلىنىپ، ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزۈپ ئىككى يىل ئىچىدە ئىشقا ئورۇنلاشمىغانلار پىراكتىكا قىلىشقا تەشكىللىنىدىغانلىقى، مائاش دەرىجىسى، ئوقۇش پۇلىنى ۋاكالىتەن تۆلەپ بېرىش قاتارلىقلارغا دائىر ئېتىبار بېرىش سىياسەتلىرى ئەمەلىيلەشتۈرۈلىدىغانلىقى، ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلارغا بېرىپ ئىشقا ئورۇنلاشقانلارغا قارىتا ئۇنۋان باھالاش، تەتقىقات تۈرى خىراجىتى ئىلتىماس قىلىش، تەتقىقات نەتىجىسى ياكى شەرەپ نامىغا ئىلتىماس قىلىش قاتارلىق جەھەتلەردە دۆلەت ئىلىكىدىكى كارخانا، كەسپىي ئورۇنلاردىكى خىزمەتچىلەر بىلەن ئوخشاش تەمىناتتىن بەھرىمەن بولۇش يولغا قويۇلىدىغانلىقى ئۇقتۇرۇلغان. بۇلاردىن باشقا، ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەرگە مەكتەپتىن ئايرىلىپ ئىككى يىل ئىچىدە تۇنجى قېتىم كىچىك، مىكرو كارخانا قۇرغان ياكى يەككە تىجارەت بىلەن شۇغۇللانغانلارغا قارىتا ئىگىلىك تىكلەش ياردەم پۇلىنى ئۆستۈرىدىغانلىقى، يۇقىرى چەك بويىچە باج ھەققىنى كېمەيتىدىغانلىقى بىلدۈرۈلگەن.

خىتاي شەرقىي تۈركىستاننى پۈتۈنلەي خىتايلاشتۇرۇش ئۈچۈن، ھەر قايسى ۋىلايەت، شەھەرلەردىكى تەشۋىقات ۋاسىتىلىرى ئارقىلىق ھەرخىل ناملاردا خىتاي ئۆلكىلىرىدىن خىتاي ئاققۇنلىرىنى تەكلىپ قىلىپ، شەرقىي تۈركىستانغا يەرلەشتۈرۈش ھەرىكىتىنى ئالاھىدە تەشۋىق قىلىپ كەلمەكتە. بۇندىن ئىلگىرى تارقالغان سىنلاردىمۇ خىتايلار شەرقىي تۈركىستانغا يەرلىشىشكە چاقىرىلىپ، ئاققۇنلارغا ھەقسىز يەر، ھەقسىز ئۆي، ئۆسۈمسىز قەرز، زور مىقداردا ياردەم پۇلى تەمىنلىنىدىغانلىقى ئاشكارىلانغانىدى.

يېقىنقى يىللاردا خىتاي شەرقىي تۈركىستاندا ئالدى بىلەن يېزا-كەنتلەردىكى دېھقانلارنى ھەرخىل ۋاسىتىلەر بىلەن تېرىلغۇ يەرلىرىنى ھەمكارلىق كوپىراتىپىغا بېرىشكە مەجبۇرلىغان. ئاندىن يەرلىرىدىن ئايرىلغان دېھقانلارنى ئاتالمىش «ئېشىنچا ئەمگەكچىلەرنى يۆتكەپ ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش» نامىدا خىتاي ئۆلكىلىرىگە سۈرگۈن قىلىشقا شارائىت ھازىرلىغان. ئارقىدىن ھەر خىل ناملار بىلەن شەرقىي تۈركىستانغا خىتاي ئاققۇنلىرىنى يەرلەشتۈرگەن.

كۆزەتكۈچىلەر خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستان خەلقىنى باستۇرۇش، كەڭ كۆلەمدە تۇتقۇن قىلىش، مەجبۇرىي ئەمگەككە سېلىش، سۈرگۈن قىلىش قاتارلىق ۋاسىتىلەر بىلەن ئىرقىي قىرغىنچىلىق يۈرگۈزۈپ، شەرقىي تۈركىستان زېمىنىنى تولۇق يۇتۇۋېلىش، پۈتۈنلەي خىتايلاشتۇرۇشتىن ئىبارەت رەزىل مەقسىتىگە يېتىشكە ئۇرۇنۇۋاتقانلىقىنى، خىتاي بۇ قېتىم يولغا قويغان ئالاھىدە يۇقىرى تەمىناتلار بىلەن شەرقىي تۈركىستانغا ھەر يىلى 200 مىڭدىن ئارتۇق خىتاي ئاققۇننى يەرلەشتۈرۈش پىلانى ئارقىلىق، بۇ قارا نىيىتىنى تېخىمۇ ئوچۇق-ئاشكارا ئىپادىلىگەنلىكىنى بىلدۈرۈشمەكتە.

تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ