خىتاي مۇداپىئە خىراجىتىنى يەنە %7.2 كۆپەيتتى

خىتاينىڭ بۇ يىللىق دۆلەت مۇداپىئە خىراجىتى %7.2 ئاشۇرۇلىدىغان بولۇپ، خىتاي بۇ جەھەتتە مۇقىم ئاشۇرۇش نىسبىتىنى ساقلىغان. خىتاي ئۈچ يىلدىن بۇيان ئىقتىسادىي ئۆسۈشنىڭ ئاجىزلىشىشى، تەيۋەندىن ئۇكرائىناغىچە بولغان گېئوپولىتىكىلىق مەسىلىلەرنىڭ كۈچىيىشى قاتارلىق توسالغۇلارغا دۇچ كەلگەن.

ئامېرىكا ئاۋازىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، خىتاي رېجىمى 5-مارت ئېلان قىلغان خەۋپسىزلىك خىراجىتى ھەققىدىكى دوكلاتتا، خىتاي مۇداپىئە خىراجىتىنى %7.2 كۆپەيتكەن بولۇپ، بۇ ئۆتكەن يىلدىكى سان بىلەن ئوخشاش ئىكەن.

بۇ ئاشۇرۇش نىسبىتى يەنىلا خىتاينىڭ بۇ يىلقى %5 ئەتراپىدىكى ئىقتىسادىي ئېشىش نىشانىدىن خېلى يۇقىرى بولۇپ، تەھلىلچىلەرنىڭ ئېيتىشىچە، بۇ نىسبەت خىتاينىڭ كەسكىن گېئوپولىتىكىلىق مەسىلىلەر ئاستىدا ھەربىي زامانىۋىلاشتۇرۇش ئىشلىرىنى داۋاملاشتۇرۇش غەرىزىنى ئەكس ئەتتۈرىدىكەن.

بىلدۈرۈلۈشىچە، شى جىنپىڭ ئون نەچچە يىل ئىلگىرى خىتاي رەئىسى ۋە باش قوماندان بولغاندىن بۇيان، مۇداپىئە خىراجىتى 2013-يىلىدىكى 720 مىليارد يۈەندىن بۇ يىلقى 1.78 تىرىليون يۈەنگە (245.65 مىليارد ئامېرىكا دوللىرى) ئۆستۈرۈلگەن. شى جىنپىڭنىڭ بۇنىڭدىكى رەزىل نىشانى 2035-يىلغىچە تولۇق ھەربىي زامانىۋىلاشتۇرۇشنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش بولۇپ، خىتاي ئارمىيەسى يېڭى خىلدىكى باشقۇرۇلىدىغان بومبا، پاراخوت، سۇ ئاستى كېمىلىرى ۋە نازارەت تېخنىكىلىرىنى تەرەققىي قىلدۇرىدىكەن.

رەسمىي خەۋەرلەردە ئاشكارىلىنىشىچە، خىتاي ئارمىيەسى تېخىمۇ قاتتىق تەربىيە ۋە مانېۋىرلار ئارقىلىق ئۇرۇش تەييارلىق سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈشكە تىرىشقان بولۇپ، بۇ دائىرىدىكى كۆپلىگەن مانېۋىرلار تەيۋەنگە تەھدىت سېلىشقا مۇناسىۋەتلىك ئىكەن.

لوندون خەلقئارا ئىستراتېگىيەلىك تەتقىقات ئىنستىتۇتىنىڭ 2-ئايدا دۇنيادىكى ئارمىيەلەر توغرىسىدا تەييارلىغان بىر تەكشۈرۈش دوكلاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، خىتاينىڭ كەڭ دائىرىلىك ئىقتىسادىي چەكلىمىلەرگە ئۇچرىشىنى نەزەردە تۇتقاندا، خىتاي رېجىمى قايسى ساھەلەرگە ئالدىنقى ئورۇندا ئەھمىيەت بېرىش كېرەكلىكى توغرىسىدا بارغانسېرى جىددىي مەسىلىلەرگە دۇچ كەلگەن. ئۆتكەن ئىككى يىلدا خىتاي ئارمىيەسىدە ئىككى سابىق دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى ۋە بىر مەركىزىي ھەربىي ئىشلار كومىتېت ئەزاسى پارىخورلۇق نامى بىلەن ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلانغان بولسىمۇ، بىراق خىتاينىڭ ھەربىي خىراجىتى ئۈزلۈكسىز ئاشقان. خىتاي يەنىلا ئامېرىكىدىن قالسا دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ ھەربىي خىراجەت قىلىدىغان كۈچكە ئايلانغان بولۇپ، ئامېرىكىنىڭ 2025-يىللىق ھەربىي خىراجىتىنىڭ 850 مىليارد ئامېرىكا دوللىرى بولۇشى مۆلچەرلەنمەكتىكەن.

تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ