خىتاي پۇقراۋى كارخانىلارنى شەرقىي تۈركىستانغا ئورۇنلاشتۇرۇش مەخسۇس يىغىنى ئاچتى

خىتاي رېجىمى شەرقىي تۈركىستاننى پۈتۈنلەي خىتايلاشتۇرۇش، شەرقىي تۈركىستاندىكى مەجبۇرىي ئەمگەكنىڭ كۆلىمىنى تېخىمۇ كېڭەيتىش ئۈچۈن، 28-فېۋرال بېيجىڭدا پۇقراۋى كارخانىلارنى شەرقىي تۈركىستانغا ئورۇنلاشتۇرۇش، جەلپ قىلىش توغرىسىدا بۇ يىللىق تونۇشتۇرۇش يىغىنى ئاچقان.

تەڭرىتاغ تورىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، 28-فېۋرال ئاتالمىش «ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتى» ۋە «ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش دىۋىزىيەسى» بىرلىكتە مەسئۇل بولۇپ، ئاتالمىش «دىۋىزىيە بىلەن يەرلىكنىڭ كۈچىنى مۇجەسسەملەش، شىنجاڭنى كەسىپ ئارقىلىق گۈللەندۈرۈش» باش تېمىسىدا، ئاتالمىش «2025-يىللىق پۇقراۋى كارخانىلارنىڭ جەنۇبىي شىنجاڭنىڭ تەرەققىياتىغا كۈچ قوشۇش تۈرلىرىنى تونۇشتۇرۇش يىغىنى» ئاچقان.

خەۋەردە بۇ قېتىمقى تونۇشتۇرۇش يىغىنىنىڭ ئاتالمىش «شىنجاڭغا ياردەم بېرىش» پائالىيەت سۇپىسى بەرپا قىلىش ئارقىلىق، تېخىمۇ كۆپ پۇقراۋى كارخانىلارنى شەرقىي تۈركىستاندا، بولۇپمۇ شەرقىي تۈركىستاننىڭ جەنۇبىي رايونىدا مەبلەغ سېلىشقا رىغبەتلەندۈرۈش ۋە يېتەكلەشنى مەقسەت قىلغانلىقى دەۋا قىلىنغان.

تونۇشتۇرۇشىچە، ئاتالمىش «ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق» تەبىئىي بايلىق نازارىتى شەرقىي تۈركىستاننىڭ جەنۇبىدىكى ئۈچ ۋىلايەت، ئىككى ئوبلاست ۋە دىۋىزىيەدىكى شەھەرلەر تۈرلىرىنى تونۇشتۇرغان. بۇ تۈرلەر مەدەنىيەت-ساياھەت كەسپى تۈرى، دېھقانچىلىق، ئورمانچىلىق، چارۋىچىلىق، بېلىقچىلىق مەھسۇلاتلىرىنى پىششىقلاش تۈرى، سانائەت تۈرى قاتارلىق 1270 كە يېقىن تۈرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، قىممىتى تەخمىنەن 870 مىليارد يۈەن ئىكەن.

خەۋەر قىلىنىشىچە، مەزكۇر يىغىنغا خىتاي سودا-سانائەتچىلەر بىرلەشمىسى، بېيجىڭ شەھەرلىك سودا-سانائەتچىلەر بىرلەشمىسى، خېبېي ئۆلكىلىك سودا-سانائەتچىلەر بىرلەشمىسى، تيەنجىن شەھەرلىك سودا-سانائەتچىلەر بىرلەشمىسىگە بىۋاسىتە قاراشلىق سودىگەرلەر ئۇيۇشمىسى ھەم ئەزا كارخانىلارنىڭ ۋەكىللىرى، ئاتالمىش «بېيجىڭ شىنجاڭ سودىگەرلەر ئۇيۇشمىسى» ھەم ئەزا كارخانىلارنىڭ ۋەكىللىرىدىن بولۇپ 300 دىن ئارتۇق كىشى قاتناشقان.

خىتاي شەرقىي تۈركىستاندىكى ئىرقىي قىرغىنچىلىق جىنايىتىنىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە بىر تەرەپتىن جازا لاگېرى ۋە تۈرمىلەرگە قاماشنى زور دەرىجىدە كۈچەيتسە، يەنە بىر تەرەپتىن خىتاي رېجىمى تەشكىللىگەن ئىشچىلار ئۇيۇشمىلىرى ئاتالمىش «نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش»، «ئىشىك ئالدىدا ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش» نامىدا خىتاي شىركەتلىرىنى شەرقىي تۈركىستاننىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا ئورۇنلاشتۇرۇپ، تۈرلۈك ۋاسىتىلەر بىلەن خەلقنى مەجبۇرىي ئەمگەككە سالماقتا. ئۇيغۇرلارنى مەجبۇرىي ئەمگەككە سېلىش ۋە مەجبۇرىي ئەمگەك دائىرىسىنى كېڭەيتىش جەھەتتە، خىتاي ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ئالاھىدە رول ئويناپ كەلگەن بولۇپ، نۆۋەتتە بۇ ئورگانلار خىتاي شىركەتلىرى بىلەن بىۋاسىتە ئالاقە قىلىپ، ئۇيغۇر ياشلىرىنى خىتاي شىركەتلىرىگە ئەرزان باھادا ساتماقتا.

خىتاي جازا لاگېرىغا قاماش، مەجبۇرىي ئەمگەككە سېلىش جىنايەتلىرىنى «كەسپىي ماھارەت بىلەن تەربىيەلەش» دېگەن نام بىلەن پەردازلاپ كەلگەن بولۇپ، خىتاي شىركەتلىرىنى يۆتكەپ كەلگەندىن سىرت، خىتاي ئاققۇنلىرىنى يۇقىرى مائاش، ھەقسىز ئۆي، ھەقسىز يەر قاتارلىق تەمىناتلار ئارقىلىق قىزىقتۇرۇپ، شەرقىي تۈركىستانغا يەرلەشتۈرۈپ، شەرقىي تۈركىستاننى پۈتۈنلەي خىتايلاشتۇرۇشقا ئالاھىدە كۈچىمەكتە.

تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ