تىرامپ خىتايغا قارشى يېڭى تەدبىر ئويلاشقان

ئامېرىكا پىرېزىدېنتى دونالد تىرامپ خىتايغا قارىتىلغان يېڭى تەدبىرىنى ئىشقا ئاشۇرۇشنى ئويلىشىۋاتقان بولۇپ، بۇ تەدبىر خىتاينىڭ دېڭىز قاتنىشىغا قىيىنچىلىق پەيدا قىلىشى مۇمكىن ئىكەن.

سىدنېي ھېرالد گېزىتىنىڭ 25-فېۋرال خەۋەر قىلىشىچە، ئامېرىكا خىتاينىڭ خەلقئارالىق يۈك توشۇش ساھەسىدىكى ھۆكۈمرانلىق ئورنىغا تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن، بىر قاتار تەدبىرلەرنى ئويلاشقان. بۇ تەدبىرلەر تەمىنلەش زەنجىرىنى بۇزۇپ، ئامېرىكىلىق ئىستېمالچىلارغا نىسبەتەن باھانىڭ ئۆسۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن ئىكەن.

ئامېرىكا سودا ۋەكىلى ئىشخانىسى يېقىندا بىر تەكشۈرۈش دوكلاتى ئېلان قىلىپ، خىتايغا مۇناسىۋەتلىك پاراخوتلاردىن يۇقىرى سوممىلىق پورت ھەققى ئېلىش ۋە ئامېرىكا ماللىرىنىڭ كۆپرەك قىسمىنى ئامېرىكا بايراقلىق كېمىلەر ئارقىلىق توشۇشنى تەلەپ قىلىش ھەققىدە تەكلىپ سۇنغان. ئامېرىكا سودا ۋەكىلى ئىشخانىسى خىتاينىڭ مەجبۇرىي ئەمگەك، دۆلەتنىڭ مەبلەغ سېلىشى قاتارلىق ناھەق ئۇسۇللارنى قوللانغانلىقىنى، خىتاي كېمىسازلىق بازىرىنىڭ %50 تىن ئارتۇقى ۋە يۈك ساندۇقى ئىشلەپچىقىرىشىنىڭ %95 ىنىڭ مەجبۇرىي ئەمگەككە چېتىشلىق ئىكەنلىكىنى ئەيىبلىگەن.

دوكلاتتا كۆرسىتىلىشىچە، خىتاي دۇنيا سودا پاراخوت ئەترەتلىرىنىڭ تەخمىنەن %19 ىنى ئىگىلەيدىغان بولۇپ، ئامېرىكىنىڭ بولسا ھەر يىلى ياسايدىغان پاراخوت سانى ئازىيىپ كەتكەن. ئالاقىدار تەكلىپتە قەيت قىلىنغان ئامېرىكا پورتلىرىغا كىرىدىغان خىتايغا مۇناسىۋەتلىك ھەر بىر پاراخوتتىن ئېلىنىدىغان ھەق بىر مىليون ئامېرىكا دوللىرىغا يېتىشى مۇمكىن بولۇپ، بۇ خەلقئارالىق پاراخوت قاتنىشىغا كۈچلۈك تەسىر كۆرسىتىدىكەن ھەمدە ئامېرىكىلىق ئىستېمالچىلارنىڭ چىقىمىنى ئۆستۈرىدىكەن.

بۇ تەكلىپلەر ئامېرىكىنىڭ كېمىسازلىق سانائىتىنى كۈچەيتىشنى مەقسەت قىلغان بولسىمۇ، نۆۋەتتىكى چەكلىك ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارى ۋە ئامېرىكا پاراخوتلىرىنىڭ يۇقىرى چىقىمى سەۋەبىدىن، قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن. بۇ تەكلىپلەر تىرامپ ھۆكۈمىتىنىڭ «ئامېرىكا بىرىنچى» دېگەن كۈنتەرتىپىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان بولۇپ، خىتاينىڭ كۈنسېرى كۈچىيىۋاتقان دېڭىز تىرانسپورتىغا قارىتىلغان ئىقتىسادىي ۋە ھەربىي تەدبىرلەرنى ئەكس ئەتتۈرىدىكەن.

تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ