خىتاي دالاي لامانى دەۋاسىدىن ۋاز كېچىشكە چاقىردى

خىتاي رېجىمى دالاي لامانى خىتايغا بويسۇنۇپ، ئاتالمىش «توغرا يولغا قايتىشى»نى ئۈمىد قىلىدىغانلىقى ھەققىدە جار سالغان بولۇپ، تىبەت سۈرگۈندە ھۆكۈمىتى خىتاينىڭ قويغان شەرتلىرىنى رەت قىلغان.

ئامېرىكا ئاۋازىنىڭ 10-فېۋرال خەۋەر قىلىشىچە، خىتاي رېجىمى تىبەتنىڭ مەنىۋى داھىيسى دالاي لامانىڭ كېلەچىكىنى مۇزاكىرە قىلىشقا ئوچۇق پوزىتسىيەدە ئىكەنلىكى، ئەمما بۇ نوبېل تىنچلىق مۇكاپاتى ساھىبىنىڭ مەلۇم شەرتلەرنى ئورۇنلىشى ۋە ئاتالمىش «توغرا يولغا قايتىشى» كېرەكلىكى، ئاتالمىش «ۋەتەننى پارچىلاش» مەيدانىدىن ۋاز كېچىشى كېرەكلىكى ھەققىدە جار سالغان. بىراق بۇ تەكلىپ تىبەت سۈرگۈندە ھۆكۈمىتى ئەمەلدارلىرىنىڭ دەرھال رەت قىلىشىغا ئۇچرىغان.

خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ باياناتچىسى گو جياكۈن 10-فېۋرال ئۆتكۈزۈلگەن ئاخبارات يىغىنىدا، يۇقىرىقى ئىبارىلەرنى تەكرارلىغان بولۇپ، ئۇنىڭ بۇ سۆزلىرى مۇخبىرلارنىڭ تىبەت سۈرگۈندە ھۆكۈمىتىنىڭ سابىق رەئىسى جيالو دوندۇپنىڭ 8-فېۋرال ھىندىستاننىڭ غەربىي بېنگال ئۆلكىسىدىكى ئۆيىدە ۋاپات بولغانلىقى توغرىسىدىكى سوئالىغا جاۋابەن ئوتتۇرىغا قويۇلغان. 

97 يېشىدا ۋاپات بولغان جيالو دوندۇپ ئىلگىرى كۆپ قېتىم دالاي لامانىڭ غەيرى رەسمىي ئالاھىدە ۋەكىلى سۈپىتىدە خىتاي رېجىمى بىلەن دىيالوگ ۋە سۆھبەت ئۆتكۈزگەن بولۇپ، خىتاينىڭ بۇرۇنقى رەئىسى دېڭ شياۋپىڭ بىلەنمۇ كۆرۈشكەن. ئۇ يەنە ئامېرىكا، ھىندىستان قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ تىبەت دەۋاسىنى كۈچلۈك قوللىشىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە ئاساسلىق رول ئوينىغان.

مەلۇم بولۇشىچە، بۇ يىل 7-ئايدا 90 ياشقا كىرىدىغان دالاي لاما 1959-يىلى تىبەت خەلقىنىڭ خىتاي رېجىمىغا قارشى قوزغىلىڭى مەغلۇپ بولغاندىن كېيىن، ھىندىستانغا قېچىپ كەتكەن ۋە ھىندىستاننىڭ داراماسالا شەھىرىدە تىبەت سۈرگۈندە ھۆكۈمىتىنى قۇرغان. دالاي لاما ھاياتىنىڭ ئاخىرقى مەزگىلىدە تىبەتكە قايتىش ئارزۇسىنى كۆپ قېتىم بىلدۈرگەن.

تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ