خىتاي مائارىپ مىنىستىرلىقى ئاتالمىش «ئۇچۇر تېخنىكىسى مەھسۇلاتلىرىدا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئىشلىتىشنى باشقۇرۇش بەلگىلىمىسى»نى ئېلان قىلغان بولۇپ، مەزكۇر بەلگىلىمىگە ئاساسەن ئۇچۇر تېخنىكىسى مەھسۇلاتلىرىدا خىتاي تىل-يېزىقىدىن باشقا تىل-يېزىق ئىشلىتىش چەكلىنىدىكەن.
خىتاي ئىشچىلار گېزىتىنىڭ خەۋىرىدە بىلدۈرۈلۈشىچە، خىتاي مائارىپ مىنىستىرلىقى 16-يانۋار ئاتالمىش «ئۇچۇر تېخنىكىسى مەھسۇلاتلىرىدا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئىشلىتىشنى باشقۇرۇش بەلگىلىمىسى» ناملىق يېڭى بەلگىلىمە ئېلان قىلغان.
مەزكۇر بەلگىلىمىدە ئۇچۇر تېخنىكىسى مەھسۇلاتلىرىدا خىتاي ئورتاق تىل-يېزىقىنى قوللىنىشتا خىتاي ئېلان قىلغان تىل-يېزىق قائىدىسى ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇشىنى تەلەپ قىلغان.
مەزكۇر بەلگىلىمىدە، رەقەملىك ۋە تور نەشر بۇيۇملىرىنىڭ دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى قوللىنىشى خىتاي تىلىنىڭ فونېتىكىلىق ئېلىپبەسى، ئومۇمىي ئەدەبىي تىل تاۋۇشى، قېلىپلاشقان خىتاي يېزىقى، ھازىرقى زامان خىتاي تىلىنىڭ سۆز شەكلى، تىنىش بەلگىلىرى ۋە رەقەملەرنى ئىشلىتىش ئۇسۇلى قاتارلىق تىل-يېزىق ئۆلچەملىرىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەكلىكى، خىتاي تىلى دىيالېكتى، مۇرەككەپ خەت، ۋارىيانت خەتنى قوللىنىشقا توغرا كەلسە، ئاتالمىش «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىق قانۇنى» دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەكلىكى بىلدۈرۈلگەن.
بىلدۈرۈلۈشىچە، بەلگىلىمىگە ئاساسەن، خىتاي تىل-يېزىق خىزمىتى تارمىقى ئالاقىدار مەسئۇل تارماقلار بىلەن بىرلىكتە ھازىرقى زامان خىتاي تىل-يېزىقىدىكى قورال-كىتابلارنىڭ رەقەملىك ۋە تور نەشر بۇيۇملىرىنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈشكە مەسئۇل بولىدىكەن. يەرلىك ھەر دەرىجىلىك تىل-يېزىق خىزمىتى تارماقلىرى ئۆز مەمۇرىي رايونىدىكى دەرسلىك ۋە ھازىرقى زامان خىتاي تىل-يېزىقىدىكى قورال كىتابلاردىن باشقا رەقەملىك ۋە تور نەشر بۇيۇملىرىنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈشكە مەسئۇل بولىدىكەن. بەلگىلىمە 2023-يىلى 3-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ رەسمىي يولغا قويۇلىدىكەن.
خىتاي رېجىمى ئاتالمىش ھەرقايسى مىللەتلەر ئۆزىنىڭ تىل-يېزىقىنى ئىشلىتىش ۋە تەرەققي قىلدۇرۇش ھوقۇقى بولىدۇ، دېگەن ئاساسى قانۇنىغا خىلاپ ھالدا باشقا مىللەتلەرنى خىتاي تىل-يېزىقىنى ئىشلىتىشكە مەجبۇرلاپ كەلمەكتە ۋە ئۆزلىرىنىڭ ئاساسىي قانۇنىغىمۇ خىلاپلىق قىلىپ كەلمەكتە.
تەييارلىغۇچى: ئابدۇخەبەر رەجەپ