ئەلىشىر ناۋايىنىڭ 15- ئەسىردە يازغان بىر شېئىر كىتابى بايقالدى
تۈركىيەدىكى ھۈررىيەت گېزىتىنىڭ 6- ئاينىڭ 13- كىچەنكى خەۋىرىدە يېزىلىشىچە; تۈركىيەنىڭ كىلىس ۋىلايىتىدىكى ساقچىلار تارىخى ئەاسارە- ەتىقە ئا. سغملىك گۇمانلىق بىر شەخىسنىڭ ئۆيىنى ئاختۇرۇش ئەلىشىر
بۇ كىتاب جەمئىي 378 بەت بولۇپ ، بۈگۈنكى قىممىتى تەخمىنەن 100 مىڭ دوللار ئىكەن. كىتاب قولغا چۈشۈرۈلگەندىن كېيىن ئەتكەسچى ت. ئا. كىلىس ۋىلايەتلىك شەھەر قوغداش قىسمىنىڭ خادىملىرى ı
ئەلىشىر ناۋايى كىم؟
پۈتكۈل تۈركىي تىللىق خەلقلەر ئىچىدە ئۆزىنىڭ ئەبەدىي ئۆچمەس تۆھپىلىرى بىلەن يوقىرى ھۆرمەتكە, زور شان- شەرەپكە ئىگە بولغان بۈيۈك مۇتەپەككۇر ئەلىشىر ناۋايى 844- يىلى رامىزان ئېيىنىڭ 17- كۈنى (مىلادى 1441- يىلى 2- ئاينىڭ 9- كۈنى) ھىراتتىكى ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدىن بىرى بولغان غىياسىدىن كىچىك ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن.
1449- 1457- يىللىرى ئارىسىدا غىياسىدىن كىچىك باھادىر ۋە ئۇنىڭ ئوغلى ئەلىشىر , ھىراتنىڭ كەلگۈسىدىكى ھۆكۈمدارى بايقارا مىرزىنىڭ ئوغۇللىرى ھۈسەيىن بايقارا بىلەن بىرلىكتە شاھروھنىڭ شۇ ۋاقىتتا خۇراساننى ئىدارە قىلىۋاتقان نەۋرىسى ۋە بايسۇنغۇر مىرزىنىڭ ئوغلى ئوبۇلقاسىم بابۇرنىڭ خىزمىتىدە بولىدۇ . بۇ دەۋىردە كىچىك باھادىر بىر مەزگىل سەبزىۋار ۋىلايىتىنى ئىدارە قىلىدۇ.
ئەلىشىر ناۋايى خۇراسان ۋە سەمەرقەنتلەردە ئوقۇيدۇ. ھېراتتا ھاكىمىيەت يۈرگۈزۈۋاتقان سۇلتان ھۈسەيىن ساۋاۋدىشى ۆھۈلىشەپر ن ىل شىر ناۋايى 1490- يىلى ۋەل ش ر ناۋايى 1490 ئۇ شۇنىڭدىن كېيىن پۈتۈن زېھنىنى يېزىقچىلىققا ئاتايدۇ.
لىشىر ناۋايى ، مۇمۇد 1008-
ئەلىشىر ناۋايى چاغاتايچە ئەدەبىياتنىڭ گۈللىنىشىگە ناھايىتى چوڭ ھەسسە قوشقان Instagram Hesabındaki Resim ve Videoları 30 ettik Ettik ىۇپ ئۇ ۋاقىتلاردا باشقا يازغۇچى, شائىرلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك يازغان ئەسەرلىرىنى پارىسچە يازغان بولسا ئەلىشىر ناۋايى دەسلەپكى قەدەمدە , ياش ۋاقتىدا يازغان ئەسەرلىرىنى ھېساب قىلمىغاندا يازغان ئەسەرلىرىنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمىنى چاغاتايچە يېزىپ چىققان . ئۇ ئەسەرلىرىنى پارىسچە يازىدىغان ئالىم, يازغۇچى, شائىرلارنى تەنقىد قىلىپ, چاغاتاي ئۇيغۇر تىلى ۋە يېزىقىنىڭ ئەڭ ئاز دېگەندە پارىس تىلى ۋە يېزىقىدەك مۇكەممەل ئىكەنلىكىنى , ئەگەر ئازراقلا ئەھمىيەت بەرگەندە پارىسچىدىن ئىلغار ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ ئۆتكەن . ئەلىشىر ناۋايىنىڭ ئەسەرلىرىنى چاغاتايچە يېزىشى ، چاغاتاي ئۇيغۇر ېېغىىىىى
20- ئەسىردىكى ئەڭ مەشھۇر تارىخچىلاردىن بىرى بولغان ئەھمەد زەكى ۋەلىدى تۇغان «ئومۇمىي تۈرك تارىخىغا كىرىش» دېگەن كىتابىدىمۇ ئەلىشىر ناۋايىنىڭ ئەدەبىي ماھارىتى ۋە تارىخىي ئورنىغا يوقىرى باھا بېرىپ , «زامانىمىزدىكى تۈرك زىيالىيلار نەزىرىدە ئۈچ چوڭ ياۋرۇپا تىلىنى بىلىش قانچىلىك ئەھمىيەتلىك بولسا 14- 15- ئەسىر تۈرك زىيالىيلىرى ئۈچۈنمۇ پارىسچە ۋە ئەرەبچە ئۆگىنىش شۇنداق ئەھمىيەتكە ئىگە ئىدى. ياۋرۇپا كلاسسىكلىرى مەسىلەن; گىئوتى, ۋېكتور ھيۇگو, شېكىسپېر بۈگۈنكى دەۋر تۈرك زىيالىيلىرى نەزىرىدە قانداق قارالغان بولسا , 15- ئەسىر تۈرك زىيالىيلىرى نەزىرىدە فىردەۋسى, نىزامى, خۇسرەۋ دېھلەۋى قاتارلىق ئىران كلاسسىك شائىرلىرىمۇ شۇنداق نەزەر بىلەن قارىلاتتى .
تۈرك مۇتەپەككۇرلىرى, ئالىم, يازغۇچى, شائىرلىرى ئىران كلاسسىكلىرىنىڭ شاھ ئەسەرلىرىگە ئوخشاش تۈركچە بىر مىللىي ئەدەبىيات يارىتىشنى تەسەۋۋۇر قىلىشاتتى , بۇ خىل ئەسەرلەر ۋۇجۇتقا كەلتۈرۈلدى. ئەنە شۇنداق شاھ ئەسەرنى ۋۇجۇتقا كەلتۈرگەن كىشى ئوتتۇرا ئاسىيادىكى تۈركلەرنىڭ , ھېراتتىكى تۆمۈرىيلەرنىڭ چوڭ بەگلىرىدىن بىرى بولغان نەسەبى ئۇيغۇر ئەلىشىر ناۋايى ئىدى يازغان دەپ ».
بابپېر ئىمپېرىيەسىنىڭ قۇرغۇچىسى بابۇر ا ، ۈيىتۆۆ ، ىلىشىر
ئەسكەرتىش:
1-بۇ خەۋەرنىڭ تۈركچە ئەسلى مەنبەسىدە خاتا خالدا ئۆزبەك دەپ يازغان. بىز ئەلىشىر ناۋايى ئۇيغۇر بولغانلىقى ئۈچۈن ئۇيغۇر دەپ تۈزىتىپ يازدۇق.
2- بىز ئەلىشىر ناۋايىنىڭ بۇ خەۋەردىكى تۈركچە قىسقىچە تەرجىمىھالىنى «100 مەشھۇر ئۇيغۇر» دېگەن كىتابنى
تەييارلىغۇچى ؛ مەمەت تۇرسۇن ئۇيغۇر